به گزارش خبرنگار شانا، بررسی عملکرد وزارت نفت در سالهای پس از انقلاب اسلامی حاکی از توجه این وزارتخانه به توسعه مراکز علمی، پژوهشی و تحقیقاتی با هدف پرورش سرمایه انسانی توانمند در صنعت نفت بوده است؛ از تاسیس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گرفته تا ایجاد و توسعه انستیتو نفت در دانشگاههای برتر کشور.
تأسیس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی وابسته به وزارت نفت در سال ۱۳۷۰ به منظور پاسخگویی به نیازهای مطالعاتی و پژوهشی در زمینه اقتصاد انرژی به‌ویژه نفت و گاز تأسیس شد تا از این رهگذر در خدمت سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور قرار گیرد. این مؤسسه در سال ۱۳۷۵ موفق به کسب مجوز از شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی در سطح تحصیلات تکمیلی شد و در زمره پژوهشکده‌های علمی کشور قرار گرفت. موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی تنها در ۱۰ سال اخیر بیش از ۴۳۰ پروژه مطالعاتی و تحقیقاتی را به پایان رسانده است.
توسعه دانشگاه صنعت نفت
فعالیت‌های آموزشی در سطوح عالی در صنعت نفت ایران به‌صورت رسمی در سال ۱۳۱۸ با تأسیس آموزشگاه فنی آبادان شروع شد. با توسعه این آموزشگاه، نام آن به دانشکده فنی آبادان و سپس به دانشکده نفت آبادان (Abadan Institute of Technology) تغییر یافت. با توجه به گسترش فعالیت‌های آموزشی دانشکده نفت آبادان و نیاز کشور به تربِیت نیروهای متخصص در صنایع نفت و گاز، این دانشکده در سال ۱۳۶۸ به دانشگاه صنعت نفت ارتقا یافت.
در سال ۱۳۶۸، پس از پایان شرایط جنگی در کشور با صدور مجوز تأسیس دانشگاه صنعت نفت از طرف وزارت فرهنگ و آموزش عالی، همه مؤسسه‌های آموزشی موجود در وزارت نفت زیر پوشش دانشگاه قرار گرفتند. وزارت نفت نیز برای تحقق اهداف مورد نظر صنعت و بر اساس مقررات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجوز شورای گسترش وزارت فرهنگ و آموزش عالی، ضمن پوشش دادن واحدهای آموزشی موجود در صنعت نفت، اقدام به تأسیس دیگر مراکز علمی، آموزشی و پژوهشی در سطوح مختلف کرد. از آن جمله می‌توان به تأسیس دانشکده مهندسی شیمی و پتروشیمی شهید تندگویان آبادان در بهمن ماه سال ۱۳۷۰ در محل پیشین دانشکده نفت آبادان و مرکز تحقیقات دانشگاه صنعت نفت در سال ۱۳۷۱ در محل دانشکده نفت اهواز اشاره کرد.
توسعه پژوهشگاه صنعت نفت
پژوهشگاه صنعت نفت نیز در آغاز با نام «اداره توسعه تحقیقات شرکت ملی نفت ایران» در سال ۱۳۳۸ تاسیس شد و هدف اولیه آن، تحقیق و پژوهش در زمینه کاربرد مواد نفتی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نام این سازمان به «مرکز پژوهش و خدمات علمی» تغییر یافت و به توسعه فعالیتها در راستای اهداف موردنظر پرداخت. در سال ۱۳۶۸ این مرکز، طبق موافقتنامه اصولی شورای گسترش وزارت فرهنگ و آموزش عالی، «پژوهشگاه صنعت نفت» نام گرفت و با هدف انجام تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعهای به فعالیت‌های خود ادامه داد.
راهبرد پژوهشگاه صنعت نفت، ایجاد ارزش افزوده از راه تولید و تجاریسازی فناوری با رویکرد اصل انجام پژوهش برای توسعه و داخلی‌سازی فناوریهای جدید است و فعالیت‌های پژوهشگاه در سه مجموعه «پردیس پژوهش و توسعه صنایع بالادستی نفت»، «پردیس پژوهش و توسعه صنایع پاییندستی نفت» و «پردیس پژوهش و توسعه انرژی و محیط زیست» دنبال میشود. پژوهشگاه صنعت نفت تنها در ۱۰ سال اخیر موفق به ثبت ۱۱۰ اختراع بین‌المللی و ۴۶ دانش فنی بین‌المللی شده است.
مرکز پژوهش‌های ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز در سال ۱۳۲۸ تاسیس شده بود که از اوایل سال ۱۳۸۳ با اخذ مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به پژوهشکده ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز ارتقا یافت. در این مرکز در ۱۰سال اخیر بیش از ۳۰ پروژه پژوهشی به سرانجام رسیده است.
تأسیس مرکز توسعه مدیریت صنعت نفت
این مرکز با هدف شناسایی ظرفیتها و استعدادهای مدیریتی، تصدی سمت‌های مدیریتی ازسوی افراد کارآزموده و باتجربه، پرورش و توسعه افراد شایسته و همچنین تهیه بانک اطلاعاتی مدیران به‌منظور انتصابات آتی، پیرو سیاستهای کلی نظام اداری ابلاغی مقام معظم رهبری مبنی بر «دانشگرایی و شایستهسالاری مبتنی بر اخلاق اسلامی در نصب و ارتقای مدیران» به منظور توسعه مدیریت در صنعت نفت و تربیت و معرفی نسلی نو از مدیران در این صنعت، در سال ۱۳۹۳ آغاز به کار کرد.
تعیین مشاغل هدف در سطح صنعت نفت، سطحبندی مشاغل مدیریتی و تعیین شرایط احراز هر یک از آنها، تعیین شایستگیهای رفتاری، دانش تخصصی موردنیاز و ویژگیهای شخصیتی برای هر یک از مشاغل، اعلام فراخوان عمومی به تمامی افراد شاغل در صنعت نفت مرتبط با هر شغل، ارزیابی و سنجش داوطلبان، برنامهریزی آموزشی، توسعه فردی، کارورزی، مانیتورینگ و مربیگری، اجرای برنامههای تدوین شده متناسب با وضع هر دسته از پذیرفتهشدگان، صدور مدارک حرفهای، برنامهریزی کارراهه و پیشرفت شغلی، پایش رزومه کاری فرد در مسیر شغلی طراحی شده و ارزیابی عملکرد و اصلاح کارراهه شغلی، بخشی از فرآیندهایی است که در دستور کار این مرکز قرار دارد.
ایجاد و توسعه دانشکدههای نفت
وزارت نفت به منظور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز کشور در رشتههای بالادستی، در اوایل دهه ۱۳۸۰ از طریق حمایت مالی، تامین تجهیزات آزمایشگاهی و تربیت کادر علمی با هماهنگی وزارت علوم اقدام به ایجاد دانشکدههای مهندسی نفت در دانشگاههای تراز اول داخل کشور کرد که از جمله این اقدام‌ها می‌توان به ایجاد انستیتو نفت در دانشکده فنی دانشگاه تهران، ایجاد دانشکده مهندسی نفت در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تبدیل دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف به دانشکده مهندسی شیمی و نفت، تبدیل دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز به دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز، ایجاد دانشکده گاز و پتروشیمی در دانشگاه خلیج فارس و کمک به راهاندازی رشته مهندسی نفت در دانشگاه سهند تبریز اشاره کرد.
بر اساس این گزارش، با توجه به راهاندازی رشتههای متنوع بالادستی نفت و گاز در مقاطع مختلف تحصیلی در دانشگاههای مختلف کشور، روند پذیرش دانشجو در رشتههای بالادستی نفت در سالهای اخیر صعودی بوده، به‌طوری‌که در ۱۰ سال گذشته تعداد دانشجویان پذیرفته شده در رشتههای بالادستی دانشگاههای کشور در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا بیش از ۳۴۰۰ نفر بوده که عمده این دانشجویان در دانشکدههایی پذیرش شدهاند که با حمایت وزارت نفت راهاندازی شده است.
