۴ دهه تلاش برای توسعه مراکز علمی و پرورش سرمایه انسانی در صنعت نفت

۴ دهه تلاش برای توسعه مراکز علمی و پرورش سرمایه انسانی در صنعت نفت

۴ دهه تلاش برای توسعه مراکز علمی و پرورش سرمایه انسانی در صنعت نفت

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳  ۰ نظر    بازدید

۴ دهه تلاش برای توسعه مراکز علمی و پرورش سرمایه انسانی در صنعت نفت

وزارت نفت در سال‎های پس از انقلاب اسلامی، از توجه به مطالعات و پژوهش‌های مرتبط با اقتصاد انرژی، مدیریت و منابع انسانی در حوزه صنعت نفت و مدیریت راهبردی فناوری در سطح کلان این صنعت غافل نبوده و به همین منظور اقدام‌های قابل‎توجهی در زمینه ایجاد و توسعه مراکز تحقیقاتی و پژوهشی انجام داده است.

به گزارش خبرنگار شانا، بررسی عملکرد وزارت نفت در سال‎های پس از انقلاب اسلامی حاکی از توجه این وزارتخانه به توسعه مراکز علمی، پژوهشی و تحقیقاتی با هدف پرورش سرمایه انسانی توانمند در صنعت نفت بوده است؛ از تاسیس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گرفته تا ایجاد و توسعه انستیتو نفت در دانشگاه‎های برتر کشور.

تأسیس موسسه مطالعات بین‎المللی انرژی

مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی وابسته به وزارت نفت در سال ۱۳۷۰ به منظور پاسخگویی به نیازهای مطالعاتی و پژوهشی در زمینه اقتصاد انرژی به‌ویژه نفت و گاز تأسیس شد تا از این رهگذر در خدمت سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان کشور قرار گیرد. این مؤسسه در سال ۱۳۷۵ موفق به کسب مجوز از شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای فعالیت‌های پژوهشی و آموزشی در سطح تحصیلات تکمیلی شد و در زمره پژوهشکده‌های علمی کشور قرار گرفت. موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی تنها در ۱۰ سال اخیر بیش از ۴۳۰ پروژه مطالعاتی و تحقیقاتی را به پایان رسانده است.

توسعه دانشگاه صنعت نفت

فعالیت‌های آموزشی در سطوح عالی در صنعت نفت ایران به‌صورت رسمی در سال ۱۳۱۸ با تأسیس آموزشگاه فنی آبادان شروع شد. با توسعه این آموزشگاه، نام آن به دانشکده فنی آبادان و سپس به دانشکده نفت آبادان (Abadan Institute of Technology) تغییر یافت. با توجه به گسترش فعالیت‌های آموزشی دانشکده نفت آبادان و نیاز کشور به تربِیت نیروهای متخصص در صنایع نفت و گاز، این دانشکده در سال ۱۳۶۸ به دانشگاه صنعت نفت ارتقا یافت.

در سال ۱۳۶۸، پس از پایان شرایط جنگی در کشور با صدور مجوز تأسیس دانشگاه صنعت نفت از طرف وزارت فرهنگ و آموزش عالی، همه مؤسسه‌های آموزشی موجود در وزارت نفت زیر پوشش دانشگاه قرار گرفتند. وزارت نفت نیز برای تحقق اهداف مورد نظر صنعت و بر اساس مقررات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجوز شورای گسترش وزارت فرهنگ و آموزش عالی، ضمن پوشش دادن واحدهای آموزشی موجود در صنعت نفت، اقدام به تأسیس دیگر مراکز علمی، آموزشی و پژوهشی در سطوح مختلف کرد. از آن جمله می‌توان به تأسیس دانشکده مهندسی شیمی و پتروشیمی شهید تندگویان آبادان در بهمن ماه سال ۱۳۷۰ در محل پیشین دانشکده نفت آبادان و مرکز تحقیقات دانشگاه صنعت نفت در سال ۱۳۷۱ در محل دانشکده نفت اهواز اشاره کرد.

توسعه پژوهشگاه صنعت نفت

پژوهشگاه صنعت نفت نیز در آغاز با نام «اداره توسعه تحقیقات شرکت ملی نفت ایران» در سال ۱۳۳۸ تاسیس شد و هدف اولیه آن، تحقیق و پژوهش در زمینه کاربرد مواد نفتی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نام این سازمان به «مرکز پژوهش و خدمات علمی» تغییر یافت و به توسعه فعالیت‌‏ها در راستای اهداف موردنظر پرداخت. در سال ۱۳۶۸ این مرکز، طبق موافقت‏نامه اصولی شورای گسترش وزارت فرهنگ و آموزش عالی، «پژوهشگاه صنعت نفت» نام گرفت و با هدف انجام تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه‌‏ای به فعالیت‎‏های خود ادامه داد.

راهبرد پژوهشگاه صنعت نفت، ایجاد ارزش افزوده از راه تولید و تجاری‏‌سازی فناوری با رویکرد اصل انجام پژوهش برای توسعه و داخلی‌سازی فناوری‏‌های جدید است و فعالیت‏‌های پژوهشگاه در سه مجموعه «پردیس پژوهش و توسعه صنایع بالادستی نفت»، «پردیس پژوهش و توسعه صنایع پایین‌‏دستی نفت» و «پردیس پژوهش و توسعه انرژی و محیط زیست» دنبال می‎شود. پژوهشگاه صنعت نفت تنها در ۱۰ سال اخیر موفق به ثبت ۱۱۰ اختراع بین‌المللی و ۴۶ دانش فنی بین‌المللی شده است.

مرکز پژوهش‎های ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز در سال ۱۳۲۸ تاسیس شده بود که از اوایل سال ۱۳۸۳ با اخذ مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به پژوهشکده ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز ارتقا یافت. در این مرکز در ۱۰سال اخیر بیش از ۳۰ پروژه‌ پژوهشی به سرانجام رسیده است.

تأسیس مرکز توسعه مدیریت صنعت نفت

این مرکز با هدف شناسایی ظرفیت‎ها و استعدادهای مدیریتی، تصدی سمت‌های مدیریتی ازسوی افراد کارآزموده و باتجربه، پرورش و توسعه افراد شایسته و همچنین تهیه بانک اطلاعاتی مدیران به‌منظور انتصابات آتی، پیرو سیاست‎های کلی نظام اداری ابلاغی مقام معظم رهبری مبنی بر «دانش‎گرایی و شایسته‎سالاری مبتنی بر اخلاق اسلامی در نصب و ارتقای مدیران» به منظور توسعه مدیریت در صنعت نفت و تربیت و معرفی نسلی نو از مدیران در این صنعت، در سال ۱۳۹۳ آغاز به کار کرد.

تعیین مشاغل هدف در سطح صنعت نفت، سطح‎بندی مشاغل مدیریتی و تعیین شرایط احراز هر یک از آنها، تعیین شایستگی‎های رفتاری، دانش تخصصی موردنیاز و ویژگی‎های شخصیتی برای هر یک از مشاغل، اعلام فراخوان عمومی به تمامی افراد شاغل در صنعت نفت مرتبط با هر شغل، ارزیابی و سنجش داوطلبان، برنامه‎ریزی آموزشی، توسعه فردی، کارورزی، مانیتورینگ و مربی‎گری، اجرای برنامه‎های تدوین شده متناسب با وضع هر دسته از پذیرفته‎شدگان، صدور مدارک حرفه‎ای، برنامه‎ریزی کارراهه و پیشرفت شغلی، پایش رزومه کاری فرد در مسیر شغلی طراحی شده و ارزیابی عملکرد و اصلاح کارراهه شغلی، بخشی از فرآیندهایی است که در دستور کار این مرکز قرار دارد.

ایجاد و توسعه دانشکده‎های نفت

وزارت نفت به منظور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز کشور در رشته‎های بالادستی، در اوایل دهه ۱۳۸۰ از طریق حمایت مالی، تامین تجهیزات آزمایشگاهی و تربیت کادر علمی با هماهنگی وزارت علوم اقدام به ایجاد دانشکده‎های مهندسی نفت در دانشگاه‎های تراز اول داخل کشور کرد که از جمله این اقدام‌ها می‎توان به ایجاد انستیتو نفت در دانشکده فنی دانشگاه تهران، ایجاد دانشکده مهندسی نفت در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تبدیل دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف به دانشکده مهندسی شیمی و نفت، تبدیل دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز به دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز، ایجاد دانشکده گاز و پتروشیمی در دانشگاه خلیج فارس و کمک به راه‎اندازی رشته مهندسی نفت در دانشگاه سهند تبریز اشاره کرد.

بر اساس این گزارش، با توجه به راه‎اندازی رشته‎های متنوع بالادستی نفت و گاز در مقاطع مختلف تحصیلی در دانشگاه‎های مختلف کشور، روند پذیرش دانشجو در رشته‎های بالادستی نفت در سال‎های اخیر صعودی بوده، به‌طوری‌که در ۱۰ سال گذشته تعداد دانشجویان پذیرفته شده در رشته‎های بالادستی دانشگاه‎های کشور در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا بیش از ۳۴۰۰ نفر بوده که عمده این دانشجویان در دانشکده‎هایی پذیرش شده‎اند که با حمایت وزارت نفت راه‎اندازی شده است.